Quá khứ và tương lai hiển nhiên không có thực tại riêng của chúng. Nếu người nữ bỏ lỡ cơ hội đó, người nam có thể quan sát phản ứng thuộc tâm trí – tình cảm của anh ta đối với nỗi đau của người phụ nữ, quan sát thói che giấu nhược điểm của chính anh ta, thay vì “là” phản ứng ấy. Như bạn đã biết, trong lúc ngủ bạn không ngừng di chuyển giữa các giai đoạn ngủ không có giấc mơ và tình trạng nằm mộng.
Chẳng hạn, một sớ chủng tộc hay quốc gia mà xung đột và bạo hành diễn ra dưới dạng cực kỳ khốc liệt hường có cái quầng đau khổ nặng nề hơn các chủng tộc hay quốc gia khác. Thời gian là cái bây giờ. Kinh nghiệm cho thấy tất cả mọi phản kháng nội tại đều tiêu cực dưới dạng này hay dạng khác.
Một xúc cảm thường biểu thị cho một khuôn mẫu suy nghĩ được cung cấp năng lượng và khuếch đại lên, và do vì năng lượng tích tụ lại quá sức chịu đựng, cho nên khởi thủy bạn không dễ gì hiện trú đúng mức để quan sát được nó. Ngược lại, là một bộ phận của tâm trí có tính nhị nguyên, các xúc cảm lệ thuộc vào qui luật đối đãi. Hãy quan sát xem bạn gắn bó ra sao với quan điểm và lập trường của mình, hãy cảm nhận nguồn năng lượng tâm trí – xúc cảm đằng sau cái nhu cầu của bạn nhằm giành cho được lẽ phải về phần mình và khiến người khác phải nhận lấy sai trái.
Trong các tình huống khẩn cấp đe dọa đến tính mệnh, sự chuyển biến ý thức từ thời gian thành hiện trú đôi khi xảy ra một cách rất tự nhiên. Điều tôi có thể làm là nhắc nhở bạn những thứ bạn đã quên đi. Chúng bơi thanh thản làm sao, thật thong dong tự tại, hiện trú toàn triệt trong cái Bây giờ, thật đường bệ và hoàn hảo mà chỉ một tạo vật vô niệm mới có thể như thế được.
Nhưng nếu xem xét thật kỹ, bạn sẽ thấy rằng suy nghĩ và hành vi của bạn đều nhằm tiếp tục duy trì đau khổ cho chính mình và cho người khác. Đây là bí quyết: Kết thúc ảo tưởng về thời gian. Làm thế nào chúng ta kiến tạo được một thế giới tốt đẹp hơn nếu trước tiên không giải quyết hết các tệ nạn xấu xa như đói khát và bạo lực chẳng hạn?
Nói chung, nữ giới cảm nhận và hiện trú trong cơ thể mình dễ chịu hơn, cho nên tự nhiên họ sẽ gần gũi Bản thể hiện tiền hơn và có tiềm năng gần gũi với tỏ ngộ hơn nam giới. Nếu “sự tỏ ngộ” của bạn là ảo tưởng vị kỷ về cái tôi của mình, thì cuộc sống sẽ sớm đem lại cho bạn thích thức làm bộ lộ tình trạng vô minh của bạn dưới bất kỳ hình thức nào – như sợ hãi, giận dữ, che giấu khuyết điểm, phán xét, u uất, và vân vân chẳng hạn. Rất có thể lập kế hoạch chính là việc bạn có thể làm được ngay bây giờ.
Mọi người đều hướng chú ý đến các vật thể trong không gian, nhưng mấy ai chú ý đến chính cái không gian ấy? Khi bạn tỉnh thức trọn vẹn, bi kịch không còn xảy đến cho cuộc đời bạn nữa. Chấp nhận – rồi mới hành động.
Tôi không đồng ý rằng thân xác cần phải chết đi. Tình hình này diễn ra đặc biệt khi tôi phải lo nghĩ hay dấn thân vào lối mòn âu lo. Chúng ta hãy xem xét qua một lần nữa kịch bản tôi vừa miêu tả trên đây.
Bạn đang gây ô nhiễm thế giới hay đang quét sạch đống rác rưởi? Chính bạn chứ không ai khác chịu trách nhiệm đối với không gian nội tâm của mình, giống như bạn chịu trách nhiệm đối với hành tinh này vậy. Tri kiến về hiện trú chính là trạng thái hiện hữu ở khoảnh khắc hiện tại. Hầu hết mọi người đều hoàn toàn không ý thức về chiều kích này.
Nó làm cho quá khứ tan biến đi. Thế là sợ hãi nảy sinh, rồi xung đột bên trong và bên ngoài bạn trở nên quen thường trong cuộc sống của bạn. Đây là linh giác tự nhiên, và thật dễ dàng cho chúng bởi vì chúng không có tâm trí để lưu giữ quá khứ tồn tại một cách không cần thiết, rồi xây dựng một nhân dạng xung quanh nó.