Trong chương này, chúng tôi đã hơn một lần sử dụng cụm từ tài liệu khoa học xã hội thay cho sách khoa học xã hội. Bạn không thể tuỳ tiện sắp xếp ý tưởng. Dù gì đi nữa, ngay lúc đó bạn cũng có thể bỏ sách xuống.
Như đã nói, bước thứ ba của đọc đồng chủ đề là giải đáp các thắc mắc. Nếu bạn cứ tiếp tục đọc, coi những từ này như các từ thông dụng và hiểu chúng theo cách hiểu chung, bạn sẽ không thể nắm được nội dung cuốn sách. Có sự khác biệt lớn giữa loại sách cung cấp kiến thức và các tác phẩm thi ca, tiểu thuyết.
Nếu quan sát bạn sẽ nhận thấy những tác phẩm lớn thường gây ra rất nhiều tranh cãi. Những bất đồng này rất khó nhận biết và gần như không thể mô tả chúng bằng lý lẽ. Đây là một trong những điểm đáng lưu ý nhất về con người và là đặc điểm khác biệt nhất giữa người thông tuệ và các động vật khác - những động vật đến một độ tuổi nào đó không phát triển thêm về mặt trí óc nữa.
Ví dụ, trong một hiệp ước chính trị, nhà triết học người Hà Lan Spinoza gần như cho rằng chế độ dân chủ là một hình thức chính phủ nguyên thuỷ hơn chế độ quân chủ. Giả sử ý của bạn khi nói câu trên là tất cả mọi người cần được hưởng quyền chính trị bình đẳng. Theo Aristotle, triết học bắt nguồn từ sự thắc mắc và bắt đầu từ thời thơ ấu, mặc dù đối với đa số chúng ta triết học cũng đã chất dứt từ thời thơ ấu.
Có lẽ không có quy tắc tu từ tuyệt đối nào. Đối với sách thực hành, nếu bạn nhất trí với nội dung của nó thì bạn phải hành động. Khi đối diện với một cuốn sách triết học, độc giả cũng không còn cách nào khác là phải đọc nó, nghĩa là suy nghĩ về nó.
Với bách khoa toàn thư - vốn có nội dung chính đề cập đến nhiều vấn đề của nhân loại thì sắp xếp theo trật tự đó không đơn giản vì thế giới không tuân theo trật tự bảng chữ cái. Các tác giả như Galileo, Newton và Darwin đều mong muốn các nhà chuyên môn trong cùng lĩnh vực đọc các tác phẩm của mình. Những khám phá do bản thân bạn tìm ra sẽ có giá trị gấp nhiều lần ý kiến của người khác.
Cuối cùng, khi đọc thơ trữ tình, bạn không nhất thiết phải biết nhiều về tác giả và hoàn cảnh sáng tác bài thơ. Không ai đặt câu hỏi Bài thơ đó viết về điều gì?. Có một loại sách và mộc cách đọc rất thú vị mà chúng tôi chưa bàn đến.
Tóm lại, để tuân thủ nguyên tắc 1 của việc đọc sách bạn phải biết đó là loại nào. Hãy chụm ngón cái, ngón trỏ và ngón giữa lại với nhau, rồi lướt con trỏ này trên một dòng nhanh hơn một chút so với tốc độ bình thường của mắt. Song, giả sử bạn đang đọc một quyển sách hay, tức là một quyển sách có thể hiểu được, bạn không chỉ hiểu nội dung của nó mà còn đồng ý hoàn toàn với ý kiến của tác giả thì công việc coi như đã hoàn thành.
Hầu hết các tác phẩm mô tả đều có phần này. Họ cố gắng tìm hiểu ý nghĩa ngôn từ, cố gỡ mớ bòng bong của câu cú để rồi nhanh chóng từ bỏ việc đọc và kết luận rằng thơ hiện đại quá khó đọc, như họ đã lường trước. Đối với sách triết học, bạn cũng nên quan tâm đặc biệt đến các nguyên tắc của các triết gia.
Chúng tôi có thể cho bạn vài lời khuyên về phương pháp đọc tác phẩm văn học giả tưởng. Thậm chí, một huấn luyện viên giỏi cũng không giúp được gì nhiều cho người mới học trượt tuyết. Ở đây, bạn phải tự mình đánh giá tầm quan trọng của chúng dựa trên cảm nhận chung của bạn về cuốn sách như bạn đã đạt được ở bước 1 và 2).